Không chỉ mình bạn tò mò Suất cơm hay Xuất cơm mới là cách viết chuẩn xác đâu. Còn nhiều người chung cảnh ngộ, dù là gen gì, X, Y hay gen Z thì vẫn nhầm lẫn như thường. Có lẽ điều này bắt nguồn từ việc giải thích tường tận nghĩa của các từ đơn, trước khi ghép chúng lại với nhau.
1. Suất cơm hay xuất cơm: Khái niệm nào chuẩn xác?
1.1 Ý nghĩa của từ “Suất” và “Xuất”
Từ ngữ Tiếng Việt ngày nay đã hình thành từ rất lâu đời, có cả nguồn Hán Việt, Hán Nôm và mượn từ nhiều nước. Nếu xét về mặt nghĩa gốc sâu xa thì cả Suất và Xuất đều được giải thích theo đa nghĩa. Vậy nên, chỉ xét nét nghĩa phổ thông, cũng là tầng ý nghĩa được hiểu thông dụng nhất thôi nhé.
- Suất: Đây là danh từ, chỉ những phần đã được chia (có thể chia đều hoặc không) dùng cho mục đích nhất định. Ví dụ: Suất học bổng, suất ăn sáng/trưa/tối, chia suất đất,…
- Xuất: Là động từ, chỉ hành động ra ngoài. Từ này trái nghĩa với từ “Nhập” có nghĩa là vào. Ví dụ: Xuất hàng, xuất hoa quả, xuất ngân sách,…
1.2 Nên nói “suất cơm” hay “xuất cơm”
Từ giải nghĩa trên bạn đã có câu trả lời cho riêng mình chưa?
Chú ý: Ta thường dùng chính xác là “Suất cơm”, cụ thể hơn là hay đi kèm từ chỉ số lượng, động từ, hoặc tính từ,…
- Ví dụ: 1 suất cơm, 2 suất cơm, Làm cho tôi 3 suất cơm, Suất cơm này ngon,…
- Hoặc như khi làm biển quảng cáo, ghi “Bán cơm suất” là chuẩn nhất – Thực khách sẽ tự động hiểu quán có bán cơm phần theo số lượng người.
Thực tế thì “Xuất cơm” vẫn được dùng, nhưng nhằm mục đích ám chỉ HÀNH ĐỘNG.
- Ví dụ: Đầu bếp nói với nhân viên khi tủ cơm báo hiệu cơm chín hoặc giục món khách order: “Xuất cơm ra ngoài”.
- Nhưng cách nói này không được tự nhiên nên ít ai dùng, “xới cơm” hay “lấy cơm” vẫn phổ biến hơn.
✔️✔️✔️ XEM THÊM: Nấu cơm bị sống là điềm gì
2. Một số hiểu lầm thú vị liên quan đến bộ đôi “Xuất” và “Suất”
Xuất và Suất muốn đọc chuẩn thôi đã sái quai hàm, ít ai phát âm được chính xác. Nên có nhầm lẫn cũng đừng ngại, chẳng ai chê cười bạn đâu, Tiếng Việt rất thú vị đúng không nào.
2.1 Suất ăn và Xuất ăn
Trường hợp này cũng tương tự như suất cơm đã phân tích bên trên. Suất ăn mới là cách nói chuẩn khi chia phần ăn. Và chắc chắn chẳng có trường hợp hay tình huống nào dùng được từ Xuất ăn – Từ này không tồn tại trong từ điển đâu nhé.
2.2 Sơ suất và Sơ xuất
Trước tiên, ta phải hiểu từ Sơ suất hay Sơ xuất thường được dùng trong trường hợp nào. Ví dụ: Do tôi sơ suất/xuất nên mới xảy ra tình trạng như vậy. Sơ suất/xuất của chủ quán đã khiến sợi tóc lẫn trong món ăn,…
Tóm lại, từ Sơ suất/xuất thường dùng để mô ta sự sai sót hay thiếu sót gì đó trong công việc. Dẫn đến kết quá không được trọn vẹn như ý muốn. Vì thế ta sẽ dùng từ “suất” – ý chỉ 1 phần/tổng thể mới đúng ý nghĩa của từ.
=> Từ Sơ xuất là vô nghĩa. Sơ suất mới là cách viết, cách nói đúng.
2.3 Suất phát điểm và Xuất phát điểm
Dựa vào mặt nghĩa các từ đơn đã giải đáp ở trên Suất – 1 phần được chia ra, Xuất – đi ra, lấy ra,… Thì Xuất phát điểm: Điểm gốc để di chuyển tới những điểm khác là cách viết đúng.
Ví dụ: Xuất phát điểm của anh ấy là 1 nông dân nghèo, giờ đây đã chủ trang trại lớn nhất tỉnh. Có thể hiểu nôm na: Anh ấy đã đi lên từ 1 người nông dân nghèo và trở thành…
2.4 Suất khẩu và Xuất khẩu
Từ Suất khẩu không hề có nghĩa, dù hiểu theo nét nghĩa nào thì từ này cũng vô nghĩa => Không tồn tại. Xuất khẩu ám chỉ hành động đưa hàng ra khỏi biên giới, cửa khẩu,…
Vì lẽ đó, Xuất khẩu mới là cách dùng chuẩn. Từ này quá thông dụng nên cũng ít ai bị lẫn lộn khi viết. Nhưng cách phát âm thì phải luyện mới nói hay được như MC, BTV đấy nhé.
Suất cơm hay Xuất cơm sau khi được giải nghĩa cặn kẽ sẽ không làm khó bạn được nữa.
